Nijerya'da Bir Avatar Hikayesi

IROKO birçok kültürde korkulan, dolayısıyla kaçınılan, zaman zaman adaklar adanılan saygı duyulan bir ağaçtır. Geleneksel Yoruba kültüründe köyler IROKO ağaçları etrafında kurulur. Iroko ağaçları LFA (yaşam merkezi) bir ağaçtır yani gölgesinde 1000’in üzerinde canlı türü mükemmel bir uyum içinde hayat bulur. IROKO ağacı bir boyut portalı olarak yaşayan tüm bu canlılara dengeli bir çevre yaratır.

IROKO, YORUBA kültüründe hem atalar hem de LYAAMI ( dişil tanrılar ya da analar ) için kullanılır. ODE REMO’da dolunayda LYAAMI’nin tüm kadınları IROKO ağacında astral bedenlerinde buluşurlar. Erkekler için dolunayda ağaca yaklaşmak bri tabudur. Eğer kazara yaklaşıldıysa ikinci seferde büyükanneler tabuyu uyandırdığı için uyarılacaktır.

Dolayısıyla ya delirmek ya da ölmek istemeyen Yoruba erkekleri bu konuda dikkat ederler. Yoruba inancına göre herhangi bir IROKO ağacını kesen adam, onu ve ailesini uğursuzlukların bırakmayacağına inanlır.Hatta IROKO ağacından yapılmış bir evde seslerin duyulduğu, ağaca ruhun hapis olduğu gibi inanışlarda vardır. Gelelim Ağacın hikayesine, Altmışlı yıllarda İngilizler bu topraklara gelmeye başladığında, İngiliz istihbaratı Hristiyan Yoruba topluluklarına para ödeyerek IROKO ağaçlarını yaktırmış ve LYAAMI tapınaklarını yok etmişlerdir.

İngilizler bunu neden yaptılar? Çünkü anneler, krallar üzerinde kontrol gücüne sahipti. YORUBA’lara kukla krallar yerleştirmek için İngilizlerin bu taktiği işe yaramıştı. ODE REMO’daki IROKO ağacı bunu kanıtıdır. BASCOM tarafınsan Haçlı Hristiyanların topraklara girişi filmedilmiş, ham görüntüler BERKELER Antropoloji Müzesinde mevcuttur. IROKO ağacını bahçe mobilyalarında, tekne gövdelerinde görmüşsünüzdür adını bile bilmeden. I-RO-KO anlam olarak “kendine hakim olmayı öğrendim” demektir.

IROKO ağaçları Güney Afrika’daki büyük kadim Baobab ağaçlarına çok benzerlik gösterirler. Bu ağaçlar yağmur ormanlarına dağılmış, izole ağaç olarak yaşarlar, kümeler halinde değildirler. Diğer adı KAMBALA’dır. Çapları 4 m’yi bulan, yükseklikleri 130 metreyi bulan bir ağaç türüdür. İşlendikten sonra stabilitesi çok iyidir. Çarpılma ve şekil bozukluğu yaşanmaz. Ağaç işlendikten sonra sarımsı bir renkte olup oksijen ile temasa geçtiğinde 1 ay içerisinde kahve ve çikolata rengi arası bir renge dönüşür ve bu renk tüm ürün yüzeyinde aynı tonda olur. IROKO doğal çürümeye, kabuk altı böcek ve hastalıklara karşı yüksek dirençlidir. Kolay kuruyan, çürümeyen, suya ve rutubete karşı dayanıklılığı sebebiyle özellikle tercih edilen bir ağaç türüdür.